Cumhurbaşkanlığı Milli Saraylar Başkanı Yasin Yıldız, Edirne’ye geldi. Yıldız, 2023 yılından bu yana restorasyon çalışmaları devam eden Edirne Sarayı’nda ihya çalışmalarının yüzde 50’sinin tamamlandığını söyledi.
Osmanlı padişahı 2’nci Murad döneminde 1450 yılında yapımına başlanan ve Fatih Sultan Mehmet döneminde tamamlanan Edirne Sarayı, savaşlar, deprem ve yangınlar sonucu uğradığı tahribatlar nedeniyle yıkıldı. Sarayda Cihannüma Kasrı, Adalet Kasrı, Kum Kasrı, hamam ve mutfağı ile saray giriş kapısının bir bölümü günümüze kadar ulaştı. Ayakta kalan yapılarla birlikte kaybolan diğer kısımların ayağa kaldırılması için Kültür ve Turizm Bakanlığı, Edirne Valiliği ve Trakya Üniversitesi, alanda yaklaşık 15 yıl önce ortak kazı ve restorasyon çalışması başlattı. Çalışmalar sonrası, mutfak ve hamam restore edildi. Daha önce Trakya Üniversitesi tarafından yapılan kazı çalışmaları, 18 Ekim 2022’de Cumhurbaşkanlığı Milli Saraylar Başkanlığı’na devredildi. Milli Saraylar Başkanlığı’nca, 2023 Ocak ayında oluşturulan 5 yıllık master plan çerçevesinde tarihi saray alanında ihya ve restorasyon çalışmaları start verildi.
Yaklaşık 2.5 yılın geride kaldığı çalışmalarda saray alanını incelemek üzere Edirne’ye gelen Cumhurbaşkanlığı Milli Saraylar Başkanı Yasin Yıldız, yaklaşık 1200 dönüm alanda restorasyon ve ihya çalışmaların sürdüğünü belirtti.
Yıldız, “Milli saraylar olarak yapmış olduğumuz çalışmalarda en öne çıkardığımız konu sayın Cumhurbaşkanımızın talimatlarıyla, Edirne saray alanının bir bütün olarak ihyasıydı. Bu arazi temelinde, bu şu an gerçekleşmiş görünüyor. Ve çalışmalarımız da bu prensiple devam ediyor. 2.5 yıl içerisinde Cihannüma özelinden ortaya çıkarsak burada hemen arkamızda görmüş olduğunuz gibi Edirne Sarayı’nın sur duvarlarının, arkeolojik kalıntılarla, yapılan kazı çalışmalarıyla, literatür taramasıyla, fotoğraf, arşiv belgesiyle, bilgilerle ortaya çıkarılan bölümü de ihya edilmiş oldu. Bununla birlikte yine Edirne’yi çalışan dostlarımızın çok yakından bildiği gibi sarayın arz odasıyla ilgili çalışmalar şu an hummalı bir şekilde devam ediyor. Yine burada çok önemli bir tarihi yapı var; Kumkasrı. Gerçekten Edirne Sarayı’nın dönem özelliklerini fevkalade güzel yansıtan bir saray. Onunla ilgili çalışmalarımız da devam ediyor. Bununla birlikte tabii alanın ciddi anlamda özellikle master planının tarihi Sarayı Cedidi Amire’nin bulunduğu bölümde kazı çalışmalarımız özellikle Cihannüma’nın bulunduğu ikinci avlu ve aslında bizim hemen sınırlarında bulunduğumuz birinci avlu da devam ediyor” dedi.
Sarayın belli noktalarında bilim kurulu önderliğinde arkeolojik kazı çalışmalarının da sürdüğünü söyleyen Yıldız, “Hocalarımızın nezaretinde çok sayıda arkeolog, sanat tarihçisi ve saha çalışanı yer alıyor. Edirne Sarayı’ndaki çalışmaları ortalama günlük 300 çalışanla yürütüyoruz. Bunlar tamamı restorasyon ve kazıda görev alan arkadaşlarımız. Dolayısıyla burada Cumhurbaşkanımızın sağlamış olduğu imkanlar doğrultusunda Edirne Sarayı’na gerçekten çok büyük bir yatırım yapıldığını söyleyebiliriz. Zaten neticesi de arkamızdaki çalışmadan görülebiliyor” diye konuştu.
Sarayın yüzde 50’ye yakın kısmının ihya edildiğine değinen Yıldız, “Edirne Sarayı tamamında arkamızda olmuş olan 15-16. yüzyıl kalıntıları yok. Edirne Sarayı farklı yüzyıllarda inşa edilmiş. Aslında bu yönde bir miktar Topkapı Sarayı’na da benzeyen ki mimari yapısı ve saray planıyla çok benziyor. İki kardeş saray gibiler. Sadece coğrafyanın getirmiş olduğu bir takım farklılıklar var. Dolayısıyla Edirne sarayının bu kalıntılarında sadece tarihi yapıları gündeme alırsak 15 ve 16. yüzyıl yapılarını gündeme alırsak, ihya edilen kısmın yüzde 50’ye yakın olduğunu söyleyebilirim. Ancak burada çok kıymetli, günümüze ulaşmış ve restorasyon çalışmaları devam eden 17, 18 ve 19. yüzyıla ait kalıntılar var. Bunların 19. yüzyıla ait olanları son derece muhkem şekilde ayaktalar” şeklinde konuştu.
Saray’ın ihyası kapsamında geçtiğimiz yıl restorasyonuna başlanan Mahmudiye Kışlası’nda da çalışmaların sürdüğünü anlatan Yıldız, “Bittiği zaman özellikle bu alanda taşınabilir olarak sergilenebilecek nitelikli eserlerin, modern müzecilik uygulamaların yer alacağı bir bina olacak. Bununla birlikte Milli Saraylar Araştırma Merkezi’nin Trakya, Balkanlar, hatta Orta Avrupa’ya kadar hitap edecek bir kolunu yine burada açacağız. Tabii ki Edirne, Edirne Sarayı, sanat tarihi, mimarlık, kültürel miras konularında çok önemli bir kütüphane tesis edeceğiz. Bununla birlikte konferans salonları, etkinlik salonları, Edirneli sanatçılara hitap edecek, hatta Balkan coğrafyasındaki sanatçılara hitap edecek geçici sergileme alanlarımız da olacak. Dolayısıyla yaklaşık 80 dönüm bahçeye sahip ve 25 bin metrekare kapalı alanı bugünümüze ulaşmış olan Mahmudiye Kışlası çok ciddi bir kültür sanat merkezi olarak bu kampüsün önemli bir parçası olacak” ifadelerini kullandı.
Saray ihyasında, sadece yapıları değil, bahçeleri de ihya ettiklerini dile getiren Yıldız, “Bu alanda sadece yapıları değil bahçeleri de ihya ediyoruz. Kaynaklardan sizler de aşinasınız. Çok özel bahçeleri, Gülhane Bahçesi, Dolma Bahçesi gibi alanları olan bir saray bunlar. Uzmanlarımız bunların hepsini tetkik ettiler. Yerleriyle ilgili çalışmalar yapıldı. Burada döneminde yetişmiş bitkiler, toprağın altındaki su kanallarına kadar çok kapsamlı bir çalışma yapıldı. Bu bahsetmiş olduğum 1200 dönümlük alanda bir klasik döneme ait sarayın bulunduğu kalıntılar, ikincisi az evvel bahsettiği Mahmudiye bölgesindeki modern müzecilik uygulamaları, üçüncüsü bir doğal yaşam alanı düşünüyoruz. Alanımızın en uç kısmında rehabilite edilmesi gereken bir yerde ve bunun dışında da tarihi bahçelerin ihyası olmak üzere master planımızda dört ana etap var. İnşallah bunlar bittiğinde sadece Edirne için değil ülkemiz ve hatta dünya kültürel mirası için çok önemli bir eserin ortaya çıkacağını söyleyebilirim” dedi.
